دکتر حمید وحیدی

بیماری لیکن پلان یکی از بیماریهای شایع پوست است که در آن ضایعات التهابی ، خارش دار در پوست رخ داده و می تواند مخاط و فولیکول مو و ناخن را نیز گاهی درگیر سازد ، علت این بیماری به درستی شناخته نشده است . اما احتمال آن وجود دارد که این بیماری نیزیک بیماری بواسطه فعالیت سیستم ایمنی باشد . این بیماری در تمام جهان و در همه نژادها رخ می دهد. در حدود 1 تا 2 در صد مواقع این بیماری می تواند به شکل فامیلی نیز بروز کند . بیماری لیکن پلان در سنین میانسالی شایعتر بوده اما حتی کودکان را نیز می تواند درگیر سازد ( 4٪موارد ).

ضایعات اولیه بیماری به شکل برجستگی های پوستی به رنگ بنفش با سطح صاف می باشد که معمولاً اندازه آنها نیز کوچک است . رنگ ضایعات ابتدا قرمز بوده اما ضایعات پیشرفته تر بنفش هستند . ضایعات طول کشیده تر و ضایعات در حال بهبودی اغلب قهوه ای پر رنگ نیز می توانند باشند . سطح ضایعات براق ، خشک همراه پوسته های چسبیده به ضایعه است.همین طور ممکن است در سطح ضایعات خطوطی سفید یا خاکستری دیده شودکه این خطوط راویکهام استریامی نامند.اندازه ضایعات لیکن پلان معمولاًحدود نیم تا یک سانتی متر است . محل این ضایعات بیشتر در ساعد ، ساق پا ، پشت دستها وناحیه تناسلی آقایان می تواند باشد . خارش در بیماری لیکن پلان معمولاً شدید است و بیشتر بیماران جهت خاراندن ضایعات این بیماری آنها را می مالند و کمتر ممکن است که ضایعات را زخمی کنند و بنابراین ضایعات لیکن پلان معمولاً سالم می مانند و این از لحاظ تشخیصی می تواند به پزشک کمک نماید که بهتر آنها را تشخیص دهد.

سیر این بیماری خیلی می تواند متفاوت باشد. و این تفاوت بیشتر به محل درگیری بیماری و همینطور نوع کلینیکی آن بستگی دارد.66٪ بیماران دچار ضایعات پوستی کمتر از یکسال دچار بیماری هستند و اکثر بیماران در سال دوم ابتلا به بیماری خودبخود بهبود می یابند . ضایعات مخاطی بیماری مزمن تر بوده و در بیماران بهبود یافته نیز احتمال عود بیماری وجود دارد . ضایعات مخاطی بیماری به اشکال مختلف می تواند بروز کند ولی اشکال شایع آن بصورت خطوط سفید شبکه ای در مخاط طرفی دهان و همینطور زخمهای دهانی می باشد.

ضایعات شبکه ای هیچگونه ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی کند اما کشف آنها در معاینه می تواند به تشخیص بیماری کمک کند. ضایعات دهانی زخمی شونده می تواند بسیار طول کشنده و مزمن بوده و با ناراحتی بسیاری برای بیمار همراه باشد. گاهی ضایعات دهانی بدون ضایعات پوستی نیز رخ می دهد.75٪ بیماران دچار لیکن پلان دهانی زن هستند. تغییرات ناخنی در حدود10٪موارد لیکن پلان رخ می دهد و این تغییرات در کودکان شایعتر است . شایعترین تغییرات ناخنی بیماری افزایش خطوط ناخنی و شکاف برداشتن صفحه ناخنی می باشد.

گرفتاری موها در بیماری لیکن پلان بیشتر بصورت ریزش موی همراه با ایجادپوست نازک شده می باشد که به این نوع ریزش مو ، بدون در نظر گرفتن علت آن ، ریزش موی سیکاتریسیل می گویند . این نوع ریزش مو معمولاً برگشت پذیر نیست و باید در صورت وجود ضایعات پوستی همراه با ریزش مو در سر اقدام به درمان های قویتری نمود تا از صدمه به موها جلوگیری شود. لیکن پلانوپیلاریس نامی است که به بیماری لیکن پلانی داده شده که باعث گرفتاری موها می شود . این حالت بیشتر در خانمها دیده شده که حدود 20٪ آنها دارای ضایعات شبکه ای در دهان بوده و حدود 30٪ آنها دارای ضایعات پوستی لیکن پلان هستند.