دکتر حمید وحیدی

PRP روشی 100% طبیعی است که با استفاده از اجزای خون خود بیمار برای تحریک و نوسازی بافت های آسیب دیده در مناطق صورت ، گردن ، سر و سینه ، دست ها و بدن مورد استفاده قرار می گیرد . PRP یک فرآورده خونی به معنای پلاسمای غنی از پلاکت است که طی یک فرآیند جداسازی از خون تازه و لخته نشده تهیه می گردد.

PRP یک روش نسبتا نوین و بنیادین سلول های درمانی در علم پزشکی است که از اوایل دهه 90 میلادی در رشته های مختلف پزشکی مانند علم و جراحی زیبایی ، فک و صورت ، جراحی قلب ، ارتوپدی و ... مورد استفاده قرارمی گیرد .

پلاکت چیست ؟
خون شامل پلاسما و عناصر جامد معلق در پلاسما یعنی گلبول های قرمز و سفید و پلاکت هاست . پلاکت ها اجسام کروی یا بیضوی کوچکی هستند که از قطعه قطعه شدن سیتوپلاسم سلول هایی به نام مگاکاریوسیت در مغز استخوان حاصل می شوند . در هر میلیمتر مکعب از خون انسان 150 تا 400 هزار پلاکت وجود دارد . نقش اصلی پلاکت ها جلوگیری از خون ریزی رگ ها بوسیله تشکیل توده پلاکتی و کمک به ترمیم جدار عروق می باشد.

در واقع پلاکت ها در پاسخ به آسیب بافتی و پارگی عروق با ایجاد پلاک پلاکتی و لخته منجر به هموستاژ شده و سپس با ترشح پروتئین های خاصی ، ترمیم بافتی را سبب می شوند که شامل :
کموتاکس سلول ها ، پرولیفراسیون و تمایزسلول ها ، حذف بافت آسیب دیده ، ایجاد عروق و ماتریکس خارج سلولی و بازسازی بافت آسیب دیده است.

در واقع فرایند ترمیم و بازسازی پلاکت ها بازیگر و تامین کننده اصلی فاکتورهای مورد نیازمی باشند. با توجه به توضیحات فوق چنانچه پلاکت ها به صورت مصنوعی فعال و در موضعی از بدن تزریق شوند ، موجب تحریک و شروع پروسه بافت سازی در آن خواهند شد . بطور مثال اگر در کنار فولیکول مو تزریق شوند باعث رویش مجدد و طبیعی مو می گردند و در صورت تزریق در پوست موجب تجدید ساختار آن و رفع چین و چروک ، خطوط و غیره خواهند شد . همچنین در استخوان یا غضروف باعث ترمیم شکستگی یا سائیدگی ها می شوند . بنابراین ازPRP می توان در درمان ها و جوانسازی پوست استفاده کرد.

روش تهیه PRP : پی آرپی چگونه تهیه می شود ؟
از آنجایی که گلبول ها ( گلبول های قرمز و گلبول سفید ) و پلاکت ها دارای وزن مخصوص متفاوتی هستند بنابراین برای جداسازی آنها از یکدیگر می توان از سانتریفیوژ بهره برد . اگر خون منقعد نشده سانتریفیوژ شود سه لایه شامل گلبول های قرمز ، گلبول های سفید ، پلاکت ها و پلاسما به دست می آید . از آنجائی که جدا کردن پلاکت ها که در لایه میانی قرار گرفته اند به راحتی امکان پذیر نیست بنابراین با توجه به گستره استفاده از پلاکت ها در تخصص های پزشکی کیت های گوناگونی ساخته شده اند . این کیت ها به طورکلی درد و شکل لوله ای و ظروفی موجود می باشند.

دستورالعمل استفاده از کیت های( PRP ) پی آرپی :
به طور کلی برای جداسازی پلاکت ها چهار مرحله وجود دارد که شامل : خونگیری ، سانتریفیوژ ، جداسازی و در انتها فعال سازی و تزریق می باشند.
خونگیری : در این مرحله خون از بیمار اخذ می گردد.
سانتریفیوژ : خون گرفته شده سانتریفیوژ می شود تا پلاکت ها و پلاسما از گلبول جدا شوند.
جداسازی : در این مرحله پلاکت ها و پلاسما از گلبول های خون جدا می شوند
فعال سازی و تزریق : برای اینکه پلاکت های تزریق شده ، بافت سازی را شروع کنند قبل از تزریق با مخلوط کردن محصول نهایی با کلسیم کلراید cacl2 به نسبت یک به ده و باند شدن کلسیم با ضد انعقاد اسید سیترات داکتروز تیپ A انجام می شود.

کاربردPRP :
با توجه به نقش پلاکت ها و مواد مترشحه از آنها در فرآیندهای بازسازی بافت های آسیب دیده نظیر : تمایز سلول های بنیادی ، شکل گیری ماتریکس ، رگ زایی ، سنتژ کلاژن و ...می توان اظهار داشت به طورکلی در هرعارضه ای که ترکیب فرایند بازسازی بافت بتواند نقشی در بهبود عارضه داشته باشد ، می توان از PRP بهره برد.

بسیاری از مشکلات زیبایی نظیر چین و چروک ها ، خطوط و ... حاصل پروسه پیری و کاهش کلاژن ، الاستین ، ماتریکس بین سلولی ، فیبروپلاست ها و چربی در لایه های پوست است . این پروسه : قوام ، شکل ، حجم ، صافی و قابلیت ارتجاع در پوست را کاهش داده و در نهایت به مشکلاتی نظیر چین و چروک و خطوط ناخواسته منتهی می گردد که با توجه به نقش پلاکت ها در بازسازی بافت های مختلف از جمله در بازسازی کلاژن ، الاستین ، عروق و ماتریکس بین سلولی و بازگرداندن شادابی و جوانی به پوست بایستی اذعان کرد که PRP قطبی جدید در درمان های زیبایی می باشد . در جراحی پلاستیک و زیبایی نیز جهت : فیس لیفت ، ابدومینوپلاستی ، برولیفت ، بریست آگومنتیشن و اسکین گرافتس ازPRP استفاده می گردد.

انواع روش های تزریقی PRP :
*تزریق مستقیم
*مزوتراپی بیولوژیک
*میکرونیدلینگ یا مزوتراپی خشک
*همراه با لیپوترانسفر
*استفاده موضعی

ازPRP در درمان مشکلات پوستی زیر استفاده می شود :
*چین و چروک ناشی از افزایش سن
*چین و چروک های دینامیک
*اسکار آکنه و اسکار زخم های ناشی از بریدگی ، سوختگی و غیره
*خطوط اخم یا خنده
*طاسی سر یا ابرو
*پف و تیرگی دورچشم
*تحریک و تقویت مو

همچنین می توان پی آرپی را به منظورتسریع روند بهبودی به طور مستقیم بر روی زخم های کهنه ، زخم های دیابتی ، ترک های پوستی ، پس از لیزرهای لایه برداری و مواردی از قبیل اسپری نمود . لازم به ذکر است که به منظور ارتقای کیفی پوست صورت و افزایش شادابی آن می توان از PRP به تنهایی یا مخلوط با ماسک ها و ژل ها به طور موضعی استفاده کرد.

ا) تزریق پلاکتها(PRP) :
بسیاری ازمشکلات زیبایی حاصل پروسه پیری و کاهش کلاژن الاستین ، ماتریکس بین سلولی ، فیبولاست ها و چربی در لایه های پوست است.
2) آزادسازی فاکتورهای رشد از پلاکت ها ( PRP ) :
سلول های فعال رشد می کنند و کلاژن ها ساخته می شوند.
3) ساخت و جوانسازی مجدد بافت پوست(PRP) :
کلاژن ها ساخته شده و حالت الاستیکی پوست احیاء شده است در نهایت عمل جوانسازی پوست انجام می گیرد.

مزایای PRP :
با توجه به اینکه از خون خود شخص استفاده می شود بنابراین عوارض احتمالی عفونت ، انتقال بیماری و پس زدن را ندارد هیچ نگرانی ای در موردغیر استاندارد بودن یا ناشناخته بودن محصول وجود ندارد ... پذیرش بسیار زیادی ازسوی بیمار دارد .
با توجه به وجود کیت مخصوص پروسه کار کاملاً استریل است.
نیاز به بستری و استراحت ندارد.
این درمان تقریبا ، بی درد است و بیمار به راحتی آن را تحمل می کند.
کم یا زیاد بودن مقدار تزریق خطرناک نیست.
یک روش غیر تهاجمی است و خطرات کمی دارد.
اثر و ماندگاری طولانی تری دارد.
دوران نقاهت بعد از جراحی را به طور مشخصی کاهش می دهد.
نسبت به روش های مشابه هزینه زیادی ندارد.
از نظر ایمونولوژی خنثی است و هیچ گونه حساسیت یا آلرژی ای ایجاد نمی کند.
به روش های مختلف قابل استفاده است.
در همه نواحی بدن قابل استفاده بوده و محدودیتی در این زمینه ندارد.
به عنوان یک چسب طبیعی عمل می کند.
با توجه به وجود آنتی بادی های در پلاسما به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی عمل می کند.
هم در زنان و هم در مردان موثر بوده و هیچ نوع محدودیت سنی و جنسی ندارد.

مراقبت های بعد از انجام PRP :
موضع تزریق شده تا 24 ساعت شسته نشود.
از کرم ضد آفتاب استفاده شده و از تابش مستقیم آفتاب به مدت 2 هفته اجتناب گردد.
استفاده از کرم نگهدارنده روز و شب
استفاده از عینک آفتابی به مدت یک هفته

عوارض احتمالی انجام PRP :
در چند روز اول ممکن است قرمزی ، ورم ، سوزش و درد خفیف ایجاد شود که معمولاً به زودی برطرف می شود . در مواردی نادر احتمال بروز عفونت و هماتوم وجود دارد.

پروتکل های درمانیPRP :
تعداد جلسات و فواصل آنها جهتPRP برحسب شرایط پوست تعیین می شود ولی به طورکلی برای جوانسازی صورت برحسب سن از یک تا چهار جلسه با فواصل 2 الی 6 ماه پیشنهاد می شود . در شرایط خوب ماندگاری نتایج بین 1 تا3 سال است.

فاصله جلسات PRP برای جوانسازی پوست بر حسب سن :
در سنین 30 الی 40 سال هر یک الی دو سال یک جلسه کافی است.
در سنین 40 الی 50 سال سه جلسه درمان لازم است ، به ترتیبی که جلسه دوم شش ماه بعد از جلسه اول و جلسه سوم نه ماه بعد از جلسه دوم باشد . درمان نگهدارنده ، هر یک الی یک و نیم سال کافی است.
در سنین بالای 50 سال نیز سه جلسه درمان لازم است به ترتیبی که جلسه دوم سه الی شش ماه بعد از جلسه دوم باشد . درمان نگهدارنده هر سال یک بار کافی است.
هر جلسه درمانی حدود یک ساعت طول می کشد.

موارد منع استفاده ازPRP :
کانسرهای پوستی و سیستمیک
در طول درمان با استروئیدها و شیمی درمانی
بیماری های مزمن ، دیابت و ایدز
بیماری های پوستی مانند پورفیری
در موارد مصرف آسپرین و بیماری های ضد انعقاد
شایان ذکراست تزریق PRP درعروق خونی ممنوع و خطر آفرین است.

استفاده ازPRP درموارد زیر نتایج خوبی ندارد :
افراد سیگاری ، الکلی و دارای سوء تغذیه
افراد مبتلا به مشکلات ژنتیکی پوست ضایعات پیشرفته ناشی از نور خورشید
هایپرپیگمانتاسیونهای پیشرفته
خطوط عمیق
ضایعات مویرگی روی بینی و گونه ها

چند نکته طلایی دربارهPRP :
هر چند نتایج درمانهای پوست با PRP تا سه هفته ظاهرمی شوند ولی ظهور نتایج کامل حدود سه ماه طول می کشد.
PRP تقریباً بی درد است و بیمار به راحتی آن را تحمل می کند لیکن در صورت حساس بودن بیمار ، می توان نیم ساعت تا 45 دقیقه قبل از درمان از کرم های بی حسی موضعی بهره برد.

کیفیت نتایج PRPعلاوه بر اجرای صحیح و دقیق درمان با وضعیت واکنش های سلولی بیمار نیز در ارتباط است که بوسیله پزشک معالج قابل کنترل یا تنظیم نیست.
PRP را نباید مدت زمان زیادی نگهداشت زیرا سوخت و ساز پلا کت ها در بیرون از بدن نیز ادامه دارد . و فقدان اکسیژن موجب می شود روبه سوخت و سازهای غیر هوازی بیاورند.

اثر PRP در ترمیم زخم ها وابسته به متغیرهایی نظیر :
غلظت پلاسما ، حجمPRP تولیدی ، وسعت و نوع جراحت و مهمتر از اینهاشرایط کلینیکی بیمار است . به دلایلی که هنوز شناخته شده نیست در درصد بسیار کمی از افراد هیچ واکنشی در مقابل تزریق PRP رخ نمی دهد . و حتی تکرار آن نیز بی ثمر است . اگر چهPRP روشی موثر در جوانسازی پوست است ولی نباید انتظار اثرات معجزه آسا بر چروک خیلی قدیمی و عمیق داشت . این روش درمانی جایگزین دیگر روش های درمانی نیست ، بلکه یک روش درمانی مکمل و کمک کننده همراه با دیگر روش هاست.

استفاده های عمده از PRP در زیبایی به شرح زیر می باشد :
درمان چروک های صورت و گردن :
یکی از کاربردهای پی آرپی در جوانسازی و رفع چین و چروک صورت ، خنده و اطراف چشم و گردن می باشد. PRP باعث فعال شدن فیبروبلاست ها و کلاژن سازی و در نتیجه بافت سازی پوست می شود.

درمان تیرگی ، گودی و پف زیر چشم :
درمان تیرگی ، گودی و پف زیر چشم یکی از بهترین کاربردهای PRP بوده و شاید اگر اغراق نباشد ، با یک بارPRP در ناحیه چشم ، ترمیم ، سلول سازی و بافت سازی در این ناحیه شروع شده و به طور فوق العاده باعث پرشدن گودی زیرچشم و از بین رفتن تیرگی و چروک های این ناحیه می گردد.

درمان چروک های پشت دست:
PRP جزو کارآمدترین روش ها جهت صاف کردن و پرکردن چروک های پشت دست می باشد.
درمان طاسی و ریزش مو :
مطالعات مختلف کلینیکی نشان داده اند که استفاده از PRP در طاسی سر می تواند موجب رویش مجدد و طبیعی مو در مناطق طاس پوست سر شود . این کار موجب تقویت شکل و قوام و کیفیت فولیکول های موجود ، طولانی ترکردن دوره آناژن و افزایش عمر موهای موجود می شود . از مزایای استفاده از PRP در درمان طاسی آن است که برای انجام آن نیازی به کوتاه کردن موی شخص نیست و هیچ گونه آثار اسکارجراحی و خونریزی ایجاد نمی شود.

درمان اسکارهای جراحی ، سوختگی و آکنه :
با توجه به مطالعاتی که اخیراً انجام پذیرفته ثابت شده است ،PRP باعث درمان اسکار جراحی ، سوختگی و آکنه می شود . البته استفاده همزمان از سایر روش ها بالاخص لیزرها نیز پیشنهاد می گردد.

PRP همراه با لیپوترانسفر :
لیپوترانسفر روشی است که در آن سلول های چربی نواحی پهلو و شکم بیمار را به میزان لازم ( حدود 20 الی 30سی سی ) خارج کرده و پس از جداسازی سلول های زنده چربی ، آنها را به عنوان یک فیلربیولوژیک مشتق از بدن خود فرد ، به منظور حجم دادن به ناحیه ای ازبدن یا صورت ، پر کردن نقص پوستی و اغلب با هدف جوانسازی صورت ، در نواحی مورد نظرتزریق می کنند.

سلول های چربی را می توان با PRP مخلوط کرده و سپس در محل های مورد نظرتزریق نمود . این کار موجب تحریک رگ سازی شده و به تبع آن ، منجر به زنده ماندن سلول های چربی و پیوند خوردن آنها با بافت های اطرافشان می شود . با این عمل ماندگاری نتایج درمان ، دو تا سه برابر افزایش یافته و نتیجه حاصله زیباتر و ماندگارترمی شود.